سوند معده لوله ای است که جهت رساندن مواد غذایی در هنگام عدم توانایی در خوردن و آشامیدن ویا دریافت ناکافی مواد غذایی استفاده می شود.

تغذیه خوب در امر درمان بسیار مهم است و دریافت مایعات مورد نیاز از بی آبی بدن (دهیدراتاسیون) جلوگیری می کند . سوند معده یک تیوب بلند و نازک می باشد که غذا را ازطریق بینی به معده می رساند. این لوله از یک جنس نرم و قابل انعطاف ساخته شده است .در بسیاری از موارد بیمار با سوند معده ترخیص شده و به منزل می رود بنابراین بیمار و یا همراه وی باید نکاتی را در مورد مراقبت از لوله معده بدانند تا از بروز مشکلات درمنزل جلوگیری شود . در این مقاله سعی شده است نکاتی به زبان ساده در مورد مراقبت از سوند به شما آموزش داده شود تا در این شما را راهنمایی کند.

مواردی که بیمار ترخیص شده با سوند معده و همراه وی باید از آن اطلاع داشته باشند:

دادن غذا و مایعات از طریق تیوب

دادن دارو از طریق تیوب

مراقبت از تیوب

وسایل لازم جهت دادن مایعات از طریق سوند معده:

سرنگ گاواژ

ظرف حاوی غذای رقیق شده مناسب

ظرف مدرج

نحوه گاواژ مواد غذایی:

قبل از شروع گاواژ دستهای خود را بشویید

از محل صحیح سوند در معده مطمین شوید برای اینکار ابتدا سرنگ گاواژ را به انتهای سوند معده وصل کنید پیستون سرنگ را به سمت خارج بکشیددر این زمان باید شما یک مایع زرد یا سبز رنگ که محتویات معده می باشد را مشاهده کنید در این صورت شما می توانید از مکان صحیح لوله مطمین شوید ، به این کار لاواژ گفته می شود.

چنانچه هنگام لاواژ بیش از ۱۵۰ سی سی مایع از معده خارج شود بیمار نباید وعده جدید غذایی را دریافت کند. در این زمان محتویات را مجددا  به داخل معده برگردانده و چند ساعت منتظر شوید و دوباره چک کنید چنانچه با لاواژ کردن نتوانید از مکان درست لوله اطمینان حاصل کنید، ۲۰ سی سی هوا داخل سرنگ کشیده و به داخل لوله معده وارد کنید، در حالیکه یک دستتان روی معده است ورود هوا به داخل معده را چک کنید با این روش نیز می توانید متوجه جایگیری صحیح لوله شوید

در صورتی که با لاواژ کردن محتویات معده را ندیدید و متوجه ورود هوا به معده نیز نشدید احتمالا لوله جابجا شده است بنابراین با پزشک و یا پرستار خود تماس بگیرید.

مراحل انجام گاواژ مواد غذایی:

غذا را حداقل ۴۵ دقیقه در محیط بیرون قرار داده تا دمای آن به دمای محیط نزدیک شود.

قبل از شروع گاواژ بیمار را در وضعیت نشسته و یا نیمه نشسته قرار دهید ۳۰-۶۰ دقیقه بعد از اتمام گاواژ نیز بیمار را در این وضعیت نگه دارید . این کار ریسک آسپیراسیون ( ورود مواد غذایی به داخل ریه ها) را پایین آورده و احتمال پنومونی (عفونت ریه(  را کاهش می دهد.

سرنگ را در انتهای سوند معده قرار دهید

حجم مورد نظر را جهت بیمار گاواژ کنید به این ترتیب که مایع را داخل سرنگ گاواژ ریخته و اجازه دهید به کمک نیروی جاذبه مواد وارد معده شوند . حتی الامکان از ورود هوا به داخل معده جلوگیری کنید

در پایان گاواژ ، لوله را با ۳۰ سی سی آب شستشو دهید.

سپس کلمپ یا گیره سوند را ببندید تا از خروج مواد غذایی جلو گیری شود.

سرنگ را در پایان گاواژ شسته و برای مرحله بعد آماده کنید

دادن دارو از طریق سوند معده:

گاهی اوقات دارو نیز باید از این طریق به بیمار داده شود. فرم بعضی از دارو ها به شکل مایع است مثل انواع شربت ها که دادن این داروها از طریق سوند معده آسان می باشد اما گاهی مجبور به استفاده از قرص ها هستیم که در این صورت باید قرص ها به طور کامل خرد شوند با این وجود در مورد اینکه آیا همه قرص ها را می شود خرد کرد یا خیر ،باید با یک دارو ساز مشورت کنید.

مراحل دارو دادن دارو از طریق سوند معده:

محل لوله را بر طبق روش های توضیح داده شده در بالا چک کنید

قبل از دادن دارو لوله را با ۳۰ سی سی آب شستشو دهید

قرص ها را خرد کنید برای خرد کردن قرص ها آنها را داخل هاون قرار داده و به کمک دسته هاون آنها را خرد کنید و سپس داخل آب گرم حل کرده طوری که تکه های ریز آن باعث انسداد لوله نشود.

داروهای حل شده را داخل سرنگ کشیده ، سرنگ را در انتهای لوله معده قرار داده و محلول را به داخل لوله وارد کنید.

بعضی از داروها باید به همراه غذا و بعضی دیگر با معده خالی داده می شود بنابراین در مورد چگونگی دادن داروها از پزشک خود سوال کنید.

نحوه مراقبت از دهان و بینی:

در صورت امکان دندان ها را روزانه دو بار مسواک کنید.

بینی را روزانه تمیز کنید برای این کار می توانید از اپیلکاتور با سر پنبه ای استفاده کنید

جهت جلوگیری از ایجاد زخم فشاری روی بینی ، متناوبا محل ثابت شدن سوند روی بینی را روزانه و یا هر زمان که شل شده بود تعویض کنید.

مطمین شوید که چسب روی بینی محکم است هر زمان که لوله معده خارج شد بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.

نکته:

در صورت انسداد لوله آن را با آب گرم شستشو دهید.

در صورتی که انسداد برطرف نشد گاواژ را متوقف کرده و به پزشک خود اطلاع دهید.

سوند معده ، هر ۱۵ روز و یا بسته به دستورالعمل شرکت تعویض می شود.

چه زمانی باید با پزشک خود تماس بگیرید؟

بروز مشکل تنفسی در حین انجام گاواژ( بلافاصله گاواژ باید متوقف شود)

خارج شدن لوله از معده

در صورت عدم اطمینان از جای گیری صحیح لوله

در صورت مشاهده هر کدام از علایم زیر چنانچه بیش از یک روز ادامه یابد: اسهال ، یبوست ، تهوع، خشکی دهان ، بوی بد ادرار ، رنگ تیره ادرار