(Anesthesia Circuit )مدار لوله بیهوشی

لوله بیهوشی

 کاربرد وسیله:

ست های بیهوشی یا همان مدارهای بیهوشی در اصل یک رابط بین دستگاه بیهوشی و بیمار میباشد که برای انتقال دارو ها ی بیهوشی که عمدتا به صورت گاز و بخار  بوده مانند سیکلوپروپان،اتر و هالوتان است.

  مدل:                                                               

مشخصات ظاهری:

مشخصات فنی:

در پزشکی مدرن، بیهوشی عمومی به عنوان حالتی تعریف می‌شود که در آن فرد به علت استفاده از داروهای بیهوشی، به طور کامل هوشیاری خود را از دست می‌دهد. در طی این فرآیند داروهای مختلف و با اثرات متعدد به بیمار داده می‌شوند که هدف کلی آن ها ایجاد حالت عدم هوشیاری، فراموشی و بی‌دردی است. درواقع Anesthesia از دو بخش: An به معنی : فاقد، بدون و Esthesia به معنی: حس، احساس تشکیل شده است.
در طی عمل جراحی انتخاب روش بهینه و داروی مؤثر برای هر بیمار به عهده متخصص بیهوشی است. داروهای بیهوشی مستقیما بر روی سیستم عصبی اثر می گذارند، که نتیجه آن بی حسی و از کار افتادگی موقت راه های عصبی است. در این حالت بیمار بیهوش بوده، از اتفاقات اطراف نا آگاه است، هیچ دردی را احساس نمی کند، بدون حرکت و بدون حافظه خواهد بود(احتمالا در بعضی موارد تنفس مصنوعی مورد نیاز است) و این وضعیت تا زمانی که بیمار تحت تاثیر داروهای بیهوشی است، ادامه خواهد داشت.
سیستم بیهوشی ترکیبی از ماشین بیهوشی، سیستم تنفس بیهوشی و سیستم مانیتورینگ می‌باشد که اجازه رسیدن اکسیژن و هوشبرهای استنشاقی را به بیمار داده و در عین حال دی‌اکسیدکربن بازدمی را خارج می‌کند.

فیزیک عملکرد

1. ماشین بیهوشی: ماشین بیهوشی دارای اجزای اصلی زیر می‌باشد:

1. منشا گازهای فشرده شده: گازهای استفاده شده در بیهوشی(اکسیژن، نیتروس اکسید(N₂O) و هوا) غالبا از طریق منبع مرکزی در بیمارستان به دستگاه بیهوشی می‌رسد. لازم است که کپسول‌های اکسیژن نیز برای مواقع اورژانسی که این منابع مرکزی دچار مشکل شدند، در اتاق عمل موجود باشند. این گازها باید دارای فشار نسبی باشند تا فلومتر روی ماشین بیهوشی عملش را به درستی انجام دهد. یک وسیله ایمنی که دریچه ایمنی-سقوط (safe-fail) نامیده می شود، در قسمت انتهای جریان نسبت به منبع تهیه نیتروس اکساید قرار داده می شود . این وسیله به عنوان یک نقطه مشترک بین منابع تهیه اکسیژن و نیتروس اکساید قرار دارد . چنانچه فشار منبع اکسیژن کاهش یابد ، این دریچه، تأمین نیتروس اکساید ( و سایر گازها ) را کاهش داده یا قطع می نماید .
2. فلومترها جهت اندازه‌گیری جریان‌های مناسبی از گازها به سیستم تنفس بیهوشی: جریان گاز به انتهای لوله شیشه‌ای که در وضعیت قائم قرار گرفته، وارد می‌شود و توپی شناور را به سمت بالا هدایت می‌کند. خط وسط شناور به عنوان واحدی از نظر جریان گاز برحسب cc/min یا l/min می‌باشد.
3. تبخیرکننده یا vaporizer جهت تبخیر مایع بیهوشی که به عنوان داروی بیهوشی استنشاقی استفاده می‌شود: داروهای بیهوشی در درجه حرارت اتاق و فشار جو به فرم مایع هستند. گازهای موجود با نسبت‌های معین ترکیب شده و از بخش بخارساز ماشین بیهوشی عبور داده می‌شوند. درواقع، داروی بیهوشی به عنوان حامل روی اکسیژن(یا دیگر گازهای فشرده شده ) سوار می‌شود و به خروجی می‌رسد. میزان داروی بیهوشی بسته به بیمار، نوع بیهوشی، وزن بیمار و مرحله بیهوشی تنظیم می‌شود.

flowmeter

structure of vaporizer                                        vaporizer

2. سیستم تنفس بیهوشی: به دلیل این که مواد بیهوشی باعث کاهش نسبی تنفس شده و عضلات کم‌تحرک می‌گردند، لازم است برای رساندن گازها، عملیات تنفس مصنوعی توسط سیستم تنفس بیهوشی(که شامل یک ونتیلاتور اتوماتیک است )، صورت گیرد. درواقع، این قسمت به صورت نیمه بسته عمل می‌کند؛ بدین صورت که اکسیژن را از همان مسیری که برای بیهوشی منتقل می‌شود به خروجی منتقل می‌کند، با این تفاوت که دیگر از بخارساز و ماده بیهوشی استفاده نمی‌شود. این اکسیژن پس از مصرف توسط بیمار از طریق یک لوله دیگر به خروجی باز می‌گردد و در این قسمت وارد فیلتر مخصوص تصفیه(Soda Lime) شده و CO₂ آن حذف می‌شود و دوباره مورد استفاده قرار می گیرد.
هم چنین ماشین بیهوشی دارای یک آمبوبگ(Bag Valve Mask یا BVM) دستی است که در ترکیب با یک دریچه تنظیم فشار قرار دارد و در زمان نیاز مورد استفاده قرار می‌گیرد. BVM یک مخزن هوایی از جنس سیلیکون یا پلاستیک است که در ایجاد فشار مثبت ریوی در شرایط پنوموتوراکس(Pneumothorax، وجود هوا در حفره جنب ) یا در تنفس مصنوعی هنگام سی‌پی‌آر استفاده می‌شود. این وسیله دارای شیری یک‌طرفه است که باعث پُر شدن خود به خودی کیسه هوا می‌شود ولی از خالی شدن آن جلوگیری می‌کند. BVM دستی باعث می شود که گاز در داخل بخش کیسه قابل تورم به بیمار از طریق یک شیر یک طرفه، زمانی که توسط نجات دهنده فشرده شود، تغذیه شود؛ سپس گاز از طریق ماسک و به داخل نای بیمار، نایژه و به ریه ها هدایت می شود.

BVM                 Soda Lime Filter

3. سیستم مانیتورینگ: سیستم بیهوشی باید مجهز به وسایلی جهت مانیتور کردن ECG، NIBP، درجه حرارت، SPO₂، غلظت دمی و بازدمی O₂ و CO₂ و گازها و بخارهای داروی بیهوشی باشد. این تکنولوژی‌ها به شرح زیر هستند:‏

۱- ECG‏: قرار دادن الکترودهایی بر روی پوست به منظور کنترل نرخ ضربان قلبی. با استفاده از این روش برخی علایم اولیه مشکلات قلبی قابل مشاهده و پیشگیری است(این روش باید به طور پیوسته انجام شود).

۲- پالس اکسیمتری: پروب این وسیله با دقت بر روی یکی از انگشتان نصب می‌شود و به طور پیوسته میزان غلظت هموگلوبین حاوی اکسیژن(SPO2) را کنترل می‌کند. درصد اشباع اکسیژن خون عبارت است از: نسبت اکسیژن موجود در حجم معینی از خون به حداکثر مقدار اکسیژنی که می تواند وارد آن حجم از خون شود. به عبارت دیگر عدد SPO2 درصد مولکول های هموگلوبینی که با مولکول های اکسیژن ترکیب شده و تولید اکسی هموگلوبین می کند، گفته می شود. در این روش یک فرستنده مادون قرمز وجود دارد که میزان نوری که این فرستنده به بدن بیمار(نوک انگشت دست، شست پا، لاله گوش و یا روی بینی) می فرستد و میزان نوری که در طرف دیگر به وسیله سنسور گیرنده گرفته می شود، اندازه گیری می شود.
هم چنین نمایشگر سیگنال (PPG(Photoplethysmogram را نیز نمایش می دهد. با هر سیکل قلبی، قلب خون را به همه بدن پمپ می‌کند. درست است که این پالس فشار تا زمانی که به پوست برسد تا حدودی میرا می‌شود، اما همین کافی است که منجر به متورم کردن شریان و سرخرگ ها در بافت زیر شود. بنابراین تغییرات فشار در فاز سیستول و دیاستول با عث ایجاد سیگنالی به شکل زیر می شود:

۳- کنترل فشار خون: به دو روش انجام می‌شود. روش اول (معمول‌ترین روش)، استفاده از روش غیرتهاجمی (‏NIBP‏) است. این شیوه با استفاده از یک کاف که به دور بازو یا پا بسته می‌شود، انجام می‌گیرد. سپس فشار خون با استفاده از دستگاه، چندین بار در حین جراحی کنترل می‌شود. در روش دوم فشار خون به صورت تهاجمی (‏IBP‏) اندازه‌گیری می‌شود. بیمارانی که به بیماری‌های قلبی یا تنفسی حاد مبتلا هستند و یا جراحی‌های بزرگی نظیر جراحی قلب (همراه با خونریزی شدید) در پیش رو دارند، با این شیوه کنترل می‌شوند. در این روش، نوعی ابزار پلاستیکی وارد شریان بیمار شده و از این طریق فشار خون وی اندازه‌گیری می‌شود.‏

۴- مانیتورینگ نرخ تنفس و شکل موج تنفس: سیستم مانیتورینگ این کار را به روش اندازه گیری امپدانس قفسه سینه از بین لیدهای RA-LL اندازه گیری می کند و نمایش می دهد. از روی تغییرات امپدانس بین این دو الکترود(به علت حرکت قفسه سینه) شکل موج تنفس رسم می شود. در واقع با تزریق جریان بسیار کم به این دو الکترود(RA–LL) و تغییر عضلات قفسه سینه و پرده دیافراگم حین تنفس و در نتیجه تغییر مقاومت، طبق قانون اهم(نسبت اختلاف پتانسیل بین دو سر یک هادی به جریان عبورکننده از آن به شرطی که دما ثابت بماند،مقاومت الکتریکی آن وسیله است)، ولتاژی تولید می شود. فرکانس تغییر این ولتاژ متناسب با تغییرات قفسه سینه است.

۵- پیغام کمبود اکسیژن: برخی مدارات الکترونیکی تعبیه شده در اتاق عمل در صورتی که سطح اکسیژن‏ هوای اتاق کمتر از ۲۱ درصد باشد پیغام خطا می‌دهند.‏

۶- پیغام قطع مدار: نشان‌دهنده قطع مدار به علت رسیدن به حد معینی از فشار در حین تنفس‌دهی است.
۷- کنترل دی‏ ‌اکسید کربن (کاپنوگرافی): میزان دی‌ اکسید کربن موجود در ریه‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. به این ترتیب متخصص بیهوشی از صحت تنفس‌دهی اطمینان پیدا می‌کند.‏

۸- اندازه‌گیری حرارت بدن: برای آگاهی از بروز تب یا افزایش درجه حرارت انجام می‌شود.

۹- از دستگاه EEG‏ و یا سایر تجهیزات مخصوص به منظور کنترل عمق بیهوشی استفاده می‌شود.‏

این روش از هوشیاری مغز بیمار ( عدم توانایی وی برای آگاه کردن اطرافیان به علت بی‌حسی سایر اعضای بدنش) جلوگیری می‌کند. همچنین با تعیین عمق بیهوشی از تزریق بیش از اندازه ماده بیهوشی اجتناب می‌شود.

10- کنترل متناوب غلظت مواد بیهوشی: این کار توسط ماشین بیهوشی و به وسیله اندازه‌گیری درصد مواد بیهوشی استنشاقی انجام می‌شود.

کنترل های ماشین بیهوشی:

قبل از شروع بیهوشی، متخصص بیهوشی یا مهندس پزشکی باید دستگاه بیهوشی را کنترل کند. پیش از آغاز نمودن تست ها، ماشین بیهوشی باید از همه لوله های جمع آوری گاز طبی جدا شده، سیلندرهای اکسیژن و اکسیدنیتروز بسته شوند. سپس مراحل ذیل انجام می شود:

۱-کنترل کنید که سیلندر های پر از اکسیژن و اکسیدنیتروز، به طور صحیحی به اتصالات ماشین بیهوشی متصل شده و سیلندرها بسته باشند.

۲-دریچه های جریان منبع اکسیژن و اکسیدنیتروز را باز کنید، در این حالت نباید هیچ جریانی مشاهده شود.

۳-سیلندر اکسیژن را باز کنید: فلومتر اکسیژن باید جریانی را نشان دهد.اگر فلومتر اکسیدنیتروز، جریانی را نشان داد، ماشین را جهت تعمیر برگردانید.

۴-سیلندر اکسیدنیتروز را باز کرده و کنترل کنید که اگر فلومتر اکسیدنیتروز جریانی را نشان داد، ماشین را جهت تعمیر برگردانید.

۵-وسیله هشدار دهنده نقصان اکسیژن را به کار بیاندازید.

۶-سیلندر اکسیژن را بسته و کنترل کنید که وسیله هشدار دهنده نقصان اکسیژن کار کند.

۷-پروب Probe شلنگ مانند اکسیژن را درون محل اکسیژن سنترال که به دیوار نصب است (واحد انتهایی) نفوذ دهید.

۸-سیلندر اکسیدنیتروز را بسته و مشاهده کنید آیا زمانی که قرقره فلومتر اکسیدنیتروز پایین می افتد، هیچگونه تغییری در قرقره فلومتر اکسیژن ایجاد می شود؟ اگر چنین تغییری رخ داد ماشین را جهت تعمیر برگردانید.

۹-پروب اکسیدنیتروز مربوط به ماشین بیهوشی را به داخل منبع اکسیدنیتروز سنترال که به دیوار متصل است (واحد انتهایی) نفوذ دهید.از «tug test» برای این اتصال استفاده کنید.

۱۰-برای کامل کردن بازرسی، نشت هارا با مسدود کردن خروجی دستگاه، در حالی که دریچه کاهنده فشار بر روی back-bar عمل می کند، امتحان کنید.

۱۱-مدار مورد استفاده در زمان نشت ها و عملکرد صحیح هر دریچه را بازرسی کنید.